Ống thả vàng

16. Ống thả vàng

Ngày xửa ngày xưa, ở vùng chân đèo Ngang có một ông già nọ sinh sống. Thường thì nhà giàu hay cay nghiệt, nhưng ông nhà giàu này lại tốt bụng.

Nhà ông có khá nhiều vàng bạc, của cải. Thói thường, các nhà giàu vì sợ mất của, nên hay phân tán của cải ra và giấu kín. Ông nhà giàu nọ cũng làm như vậy. Một đêm, sau khi lên giường nằm chuẩn bị ngủ, ông ta chợt nghe tiếng nói chuyện rì rầm vọng lên từ dưới bếp. Lần xuống đến nơi, ông nhận ra đây là tiếng các thỏi vàng đang nói với nhau:

-   Chúng mình đi thôi. Họ bỏ ta trong vại dưa, vại mắm xót lắm.

Ông nhà giàu đứng lặng một lúc rồi trò lên giường ngủ. Hôm sau ông kiếm một cây tre to, cưa thành từng ống, bỏ   vàng bạc vào, rồi đem thả xuống sông. Đứng trên bờ, ông nói to:

- Thôi, các con đi tìm nơi nào nghèo khó, khó khăn mà đến nhé.

Gặp mùa nước mặn, các ống vàng theo con nước trôi vào Quảng Phú, trôi ngược lên Quảng Châu. Năm ấy ở Quảng Châu mất mùa, dân đã nghèo lại càng nghèo. Trong làng có người đàn bà nghèo khổ, một hôm ra bờ sông giặt giũ, nhặt được một ống tre. Lại nói ông nhà giàu, sau khi thả vàng xuống sông, ông đi dọc sông theo các ống vàng xem nó trôi đi đâu. Khi thấy người đàn bà nọ nhật được, liền tìm đến nhà xem gia sự. Người đàn bà kia ở giữa đồng hoang trong một   túp lều lụp xụp, tồi tàn. Khi hai vợ chồng đang lúi húi luộc khoai do người chồng mới đi mót về, thì có một ông già phúc hậu xưng là khách lỡ đường xin trú chân. Vốn ăn ở thảo hiền, hai vợ chồng nọ mời khách vào nhà nghỉ và đi chẻ thêm  củi, nấu nước uống. Không ngờ, khi chê đến ông tre do người vợ mang về thì bỗng thấy vàng trong ống đổ ra, vàng chói. Hai vợ chồng mừng qua vội chạy đi mua thức ăn bày có cúng tạ trời phật. Cúng xong, họ ăn uống vui vẻ, không quên   mời khách quý. Sáng hôm sau, trước lúc người khách trọ ra đi, người vợ ém cho ông một mo cơm lớn. Ông nhà giàu    cầm lấy gói cơm và cho vào tay nải. Đi được một đổi đường, ông nhà giàu chợt thấy tay nải cơm nặng chịch một cách khác thường. Ông mở ra xem và hết sức kinh ngạc khi thấy mo cơm đã biến thành khối vàng lấp lánh.

Gói mo vàng lại, ông đi tiếp. Qua một cánh rừng, ông nhà giàu gặp một tiều phu già đang loay hoay lấp lưỡi rìu vào cán. Hỏi, ông nhà giàu mới biết người tiều phu này đốn củi về đổi gạo nuôi sống gia đình, nhưng rủi thay rìu bị gãy, lắp mãi không được. Ông nhà giàu nghe vậy đề nghị đổi mo cơm lấy cây rìu gây ấy. Ông tiều phu đồng ý đổi. Về nhà ông   tiều phu mở mo cơm ra, thấy một cục vàng khối, mừng quá tưởng mình gặp được tiên. Lại nói ông nhà giàu cầm cái rìu gây đi được một lúc, nhìn xuống thấy rìu đã hóa vàng. Khi về đến nhà ông đem cây rìu ra phát thành trăm miếng phát  chần cho người nghèo. Thấy thế, vợ ông nhà giàu bảo:

-   Phát chấn là việc phải, tôi không giám can. Chỉ xin ông cô phát thì phát chín mươi chín miếng, còn một miếng để cưới vợ cho con.

Ông nhà giàu đồng ý, lo dạm hỏi cho con một cô gái con nhà tử tế, vừa đẹp, vừa nết na. Đám cưới tổ chức trong ba ngày. Sang ngày thứ ba sau lễ đón dâu, cuộc phát chẩn được tổ chức. Chín mươi chín người nghèo khó được phát vàng. Không ngờ khi phát xong miếng cuối cùng thì người thứ một trăm đến. Người này trông rất gầy gò, ốm yếu. Vàng    không còn nữa, ông nhà giàu lúng túng không biết tính sao, cuối cùng ông nhà giàu bèn lấy tiền ra cho. Thấy vậy, người hành khất bảo:

- Tôi cực khổ từ nhỏ, không vợ không con. Nghe nói ở đây phát chấn vàng, tôi đến xin vàng thôi. Nay vàng đã hết     chỉ xin một điều là được ngủ lại đây một đêm và nhờ cô con dâu quạt mát cho là quý lắm rồi. Được thế tôi có chết cũng cam lòng.

Lời yêu cầu này cứ làm cho gia đình ông nhà giàu băn khoăn mãi. Cuối cùng, ông nhà giàu cũng đồng ý và sai gia  nhân cho người hành khất ngủ.

Sáng hôm sau, thấy con dâu ra khỏi buồng, ông nhà giàu hỏi:

- Ông ta có nói gì với con không?

Cô con dâu nói:

- Đầu hôm ông ta quay mặt về phía con. Đến khuya ông ta ngoảnh mặt sang phía khác, con thấy sợ quá cha ạ.

Ông nhà giàu vào xem, thấy người hành khất đã chết, vội quay ra gọi con trai vào để đem chôn. Không ngờ, khi hai  cha bước vào thì người hành khất đã hóa thành một đốm sáng rực rỡ, rồi tan biến. Trên giường chỉ còn lại một thỏi vàng nhỏ. Ông nhà giàu hiểu ngay rằng: người hành khất chính là thần thử lòng, đến xem gia đình ông có thật lòng làm phúc, không tham vàng không màng lợi hay không.

Ông đem thỏi vàng cuối cùng ấy chia cho dân làng nghèo, để mọi người đều có cơ hội thoát cảnh thiếu thốn. Từ đó, vùng Quảng Châu – Quảng Phú trở nên ấm no, hạnh phúc, dân làng sống hòa thuận, giúp đỡ lẫn nhau.

                                                          Nguồn: " Văn học dân gian Quảng Bình" - Trần Hùng NXB Văn hóa Quảng Bình